Χριστούγεννα

     Χριστούγεννα για μένα είναι να συνειδητοποιώ πόσο θα ήθελα να ήμουν ξανά παιδί. Να μπορώ να βλέπω πιο καθαρά όσα δεν φαίνονται και λιγότερο καθαρά όσα φαίνονται. Να μην επιβιώνω αναγκαστικά μέσα σε πολέμους. Να πιστεύω χωρίς να ζητώ αποδείξεις. Να αδιαφορώ πανηγυρικά για το χρόνο. Να παίζω χωρίς να φοβάμαι και χωρίς να βιάζομαι. Να μπορώ να αλλάζω στο πι και φι οριστικά. Να μου επιτρέπεται να είμαι θνητή. Τα όνειρα μου να είναι ασχημάτιστα. Να μην με πλακώνει καμιά παλιά συνταγή. Να πέφτω, ν'αρρωσταίνω, να σκοτώνομαι, να γίνομαι χάλια και σε λεπτά να τελειώνουν όλα αυτά. Να μην χρειάζεται και να μην πρέπει. Να μην ζω με αναμνήσεις. Να με προσέχουν. Να με φροντίζουν. Να μην ευθύνομαι παντού και πάντα. Να κάνω εύκολα φιλίες στο δίπλα θρανίο. Να περιμένω αλλά να είναι σαν να μην περιμένω. Να παίρνω το φιλί της καληνύχτας και στα χείλη της μάνας και του του πατέρα μου να παίρνω την επιβεβαίωση πως αύριο θα είναι όλα εκεί ξανά τα ίδια, τίποτα δεν θα έχει χαθεί. Να πιστεύω σε παραμύθια. Να ζω μέσα στα βεγγαλικά. 

     Για όσα παιδιά σήμερα δεν είναι τα πράγματα έτσι, τα Χριστούγεννα δεν υπάρχουν. Κι αν τα περιμένουν είναι ακριβώς γιατί είναι παιδιά. 

Χρόνια πολλά σε όλους.

Η σκιούλα

   Βραδάκι γύρω στις εννιά έφθασαν. Πέντε ήταν χωρίς τη Μαρία. Αν τελείωνε νωρίς θα ερχόταν κατευθείαν εκεί τους είχε πει. Δεν την πίστεψε. Κανείς από την παρέα δεν την πίστεψε. Τις περισσότερες φορές δεν την πάλευε η Μαρία μετά από δέκα ώρες δουλειά. Δεν της είπαν πως όλο τα ίδια λέει και πως ποτέ δεν πάει. Δεν ήθελαν να την κακοκαρδίσουν που ήταν γλυκό παιδί και τα έπαιρνε όλα κατάκαρδα.

  Στην μέση της αυλής δέσποζε ένας μεγάλος πλάτανος. Τα κιτρινισμένα φύλλα του πεσμένα κάτω, έστρωναν χαλί για να περάσεις. Η αυλή γυμνή, τα τραπεζάκια μαζεμένα, σπεπασμένα με μουσαμά σε μια γωνία. Οι καρέκλες στιβαγμένες κι αυτές, η μια πάνω στην άλλη, περίμεναν το επόμενο καλοκαίρι. Δεκέμβρης μήνας, το κρύο δεν άφηνε να καθήσεις έξω. Μέσα ήταν όλα κι όλα καμιά δεκαριά τραπέζια. Στρωμένα με τραπεζομάντηλο καρώ,  άσπρες και κόκκινες γραμμούλες. Λάδι, ξύδι, αλάτι, πιπέρι πάνω σε κάθε τραπέζι. Στην άκρη αναμμένο ένα τζάκι, έκοβε την υγρασία. 

  Βρήκε πως η θερμοκρασία ήταν η απολύτως σωστή. Ούτε πολύ κρύο, ούτε πολλή ζέστη. Τόσο όσο, όπως του άρεσε να λέει. Βρήκαν μέσα τρεις τέσσερις παρέες. Κάθησαν και αναζήτησαν τον κατάλογο. 

- Δεν υπάρχει παιδιά κατάλογος. Πέντε πράγματα έχουμε όλα κι όλα. 

- Για πες μάστορα.

- Λοιπόν, κεφτεδάκια, πατάτες τηγανητές, σαλάτα λάχανο, σαλάτα μαρούλι. Έχω και δυο μερίδες κοτόπουλο κοκκινιστό. 

Βρήκε πως το φαγητό ήταν όσο έπρεπε. Ούτε πολύ, ούτε λίγο. Τόσο όσο, όπως του άρεσε πάντα να λέει. 

Την ώρα που ήρθε το κρασί, πήρε ένα παιδί από το άλλο τραπέζι να παίζει μπουζούκι. 

''Μεσοπέλαγα αρμενίζω κι έχω πλώρα τον καημό

κι έχω την αγάπη πρύμα κι άλμπουρο τον χωρισμό"

Τσούγκριζαν τα ποτήρια τους, έπιναν και τραγουδούσαν. Σαν αυτό το φαγητό δεν είχε ξαναφάει.

''Μιλώ με τα ψηλά τ΄απάτητα βουνά

και τους μιλώ για σένα.

Πως έχεις ομορφιά και φρύδια τοξωτά 

σαν πέτρινα γεφύρια

Άμοιρη ψυχή μην ξεγελαστείς'' 

     

      Σηκώθηκε να χορέψει. Σιχαινόταν τα λόγια τα συμβολικά, τα ποιήματα με μήνυμα, τους λεκτικούς χειμάρρους. Του άρεσαν μόνο όσα κι όσους του αντιστάθηκαν. Αυτούς που ποτέ δεν νοιάστηκαν αν του αρέσουν. Που περπατούν αδιάφορα με τα χέρια μέσα στις τσέπες. Τους ανθρώπους ποιήματα που ζούνε έξω από τα βιβλία.

Πολλά βράδια πριν πέσει στο κρεβάτι σκεφτόταν πως σηκωνόταν να χορέψει και πως οι φίλοι του έπαιζαν παλαμάκια γύρω του. Φορούσε μετά τις παιδικές πιτζάμες του και περνούσε στο ριγωτό του ύπνου σαν τον στρατιώτη που βουτάει στο χαράκωμα απ΄όπου δεν γνώριζε πότε κι αν θα ξαναβγεί.  

Τέλειωσε ο χορός. Τελείωσε αυτή η στιγμή. 

    Βγαίνοντας από το μαγαζί έψαξε να δει πως το λένε. ''Η σκιούλα''. Έτσι έλεγαν την ταβέρνα. Οι φίλοι ζούνε πια μόνο στις πόλεις του μυαλού τους. Χαράματα γύρισε μόνος του στο σπίτι.


Φωτογραφία Λουκάς Βασιλικός

Όλα ψέμα

     Στους δρόμους περνά η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου. Στα φανάρια, στις διαβάσεις, στις στάσεις, η Ευτυχία με το τσεμπέρι της, μας κοιτά πίσω από τα μεγάλα, κοκκάλινα γυαλιά της. Κολλημένη στο καπό των λεωφορείων κάνει τις βόλτες της έξω από το χωρόχρονο που κουβαλάμε στερεοτυπικά μέσα στα κεφάλια μας. Η Ευτυχία επέστρεψε από την άλλη ζωή. Παίζουν λέει την ζωή της ταινία και την διαφημίζουν. 

     Η Ευτυχία καπνίζει πολλά τσιγάρα για ν' αδειάζουν τα κουτιά, να έχει χαρτί να γράφει στίχους. Σαν πεθάνω Χάρε μου να σ΄έχω νικήσει καμιά χιλιάδα τραγούδια. Γλυστρά από το άπειρο και πέφτει δίπλα μας, στρίβει στο επόμενο στενό, μπαίνει στην διπλανή πόρτα. Σκυβει και ακούει τα πάντα, τους ψιθύρους και τα αγκομαχητά. Άνθρωποι πισθάγκωνα δεμένοι περιμένουν την τιμωρία. Η Χρυσή Αυγή αθωώνεται. Η Ευτυχία σιγοτραγουδάει ''όλα είναι ένα ψέμα, μια ανάσα, μια πνοή. Σαν λουλούδι κάποιο χέρι θα μας κόψει μιαν αυγή''. 

Δυο παιδιά μιλάνε

   Δυο παιδιά μιλάνε. 

Το ένα είναι ένα μικρό παιδί, γύρω στα 7, ορφανό που κατοικεί σε μια δομή φιλοξενίας, που πάει στο σχολείο, δεν έχει στολισμένο δέντρο, δεν έχει παιχνίδια, δεν έχει δικό του δωμάτιο, χρωματιστούς τοίχους και στολίδια, δεν ξεκινά από την ίδια αφετηρία. Το άλλο είναι ένα μεγαλύτερο παιδί γύρω στα 16 που έχει γονείς, που πάει σχολείο, που έχει στολισμένο δέντρο, κουραμπιέδες, μελομακάρονα, παιχνίδια, βιβλία, που ξεκινά από μια ''κανονική" αφετηρία. 

- Να σου πω, εγώ δεν πιστεύω στον Άγιο Βασίλη, λέει το μικρό στο μεγαλύτερο.

- Μα γιατί; Τα δώρα; Κάποιος φέρνει τα δώρα. 

- Εγώ δεν είχα ποτέ δώρα. Κανείς δεν μου έδωσε ποτέ δώρα. 

- Ούτε εμένα μου έδωσε κανείς. Όμως εκείνες τις μέρες νιώθω μια παράξενη χαρά και λέω μέσα μου ότι αυτή η χαρά είναι δώρο. Αυτή η χαρά είναι για μένα το δώρο. 

  Το μικρότερο παιδί κοιτά το μεγαλύτερο με ένα βλέμμα απορίας και ταυτόχρονης έκπληξης. Τα έχουν αυτά τα ανθρώπινα βλέμματα. Χωρούν ταυτόχρονα πολλά, τα πάντα και κάποιες φορές το τίποτα. Σε δευτερόλεπτα του σκάει ένα χαμόγελο. Είναι πλέον φίλοι. 

Το μεγαλύτερο παιδί λέει ψέμματα στο μικρότερο. Έχει λάβει πολλά δώρα. Αποφασίζει αυθόρμητα να γλυστρήσει έξω από την συνθήκη. Είναι ένα ψέμμα αναγκαίο. Είναι ένα νανούρισμα. Ίδιο και απαράλλαχτο με το νανούρισμα που μια μάνα τραγουδάει στο μωρό της όταν έχει κολικούς. Ποτέ κανείς δεν βρήκε τι σημαίνει ένας κολικός. Τι είναι αυτό που συνταράσσει ένα μωρό και κλαίει σπραξικάρδια. Δεν ξέρει η ιατρική τι είναι ο κολικός. Μια μάνα όμως ξέρει. Και στην θέση της μάνας, ίσως και ακόμα καλύτερα μπορεί να μπει ο κάθε άνθρωπος ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, τάξης που μπορεί να πει στον συνάνθρωπο του ''Βάστα καρδιά μου''. Βάστα, μη φοβάσαι. 

Φωτογραφία Ανν Λου

Το Ιώδιο γιορτάζει

Eμένα οι εκδότες μου, μου το είχαν πει.
Το βιβλίο μάχεται στο χρόνο.
Το Ιώδιο γιορτάζει την β' έκδοση του.

Ένα μεγάλο ευχαριστώ από τις καρδιές όλων των ηλικιών μου σε όσους το αγάπησαν, σε όσους το διάβασαν και σε όσους θα το διαβάσουν. 

Με ανοικτή μπαλκονόπορτα

     Κάποια στιγμή έβαλε το περπάτημα στην ζωή του.  Δυο τρεις φορές τη βδομάδα πριν πάει στη δουλειά πήγαινε στο δημοτικό γήπεδο, φορώντας ακουστικά και περπατούσε με γρήγορο ρυθμό γύρω στα τρια χιλιόμετρα. Το υπόλοιπο πρωινό είχε την μονοτονία του. Ξύρισμα, μικρή διαδρομή με το αυτοκίνητο, μετρό, οκτώ στάσεις, γραφείο. 

    Ισπανικά τελικά δεν έμαθα ποτέ. Η Μαρίνα τον παρότρυνε να κάνει ένα μεταπτυχιακό στο ανοικτό Πανεπιστήμιο στο βιομηχανικό σχέδιο που πάντα του άρεσε. Δεν ήθελε όμως. Ό,τι διάβασε διάβασε. Η δουλειά του ήταν απαιτητική. Πολλές φορές τον απασχολούσε μέχρι αργά το βράδυ, ακόμα και τα σαββατοκύριακα. Επειδή θα γίνεις διευθυντής του έλεγε η Μαρίνα. Αυτός ήξερε πως δεν θα γίνει ποτέ διευθυντής. Ήξερε πως αυτή ήταν απλά η δουλειά του. 

     Ούτε πιάνο έμαθε. Μεγάλωσε πια. Τον Ιούνη έκλεινε δεκαοχτώ χρόνια γάμου και είκοσι στην εταιρεία. Η Μαρίνα είχε επιμείνει και αγόρασαν το οικοπεδάκι στη Ραφήνα για τα παιδιά.

- Ξεβράκωτα θα βγουν στη ζωή του έλεγε. 

- Με τόσα λεφτά θα είχαμε γυρίσει το κόσμο της απαντούσε. 

  Τα καλοκαίρια του άρεσε να κοιμάται με ανοικτή μπαλκονόπορτα, να τρυπώνει η μυρωδιά του γιασεμιού και  ν΄ακούει τα τριζόνια. Η Μαρίνα κοιμόταν με air condition. Η Μαρίνα, το Μαρινάκι του που κάποτε μόλις άναβε αυτός air condition μάζευε τα πόδια της ψηλά στην κοιλιά και κουλουριαζόταν για να προστατευθεί από το κρύο.  

     Έξω από το μετρό είδε μια κοπέλα με μακριά μαλλιά να ανεβαίνει σε μια 750αρα Africa Twin που την περίμενε παρκαρισμένη. Την παρατήρησε και τις υπόλοιπες μέρες. Ο οδηγός της μηχανής ήταν πάντα εκεί και η κοπέλα με τα μακριά μαλλιά μόλις έβγαινε από το μετρό  έπεφτε στην αγκαλιά του, σε δευτερόλεπτα ανέβαινε στη μηχανή και έφευγαν. 

     Άρχισε να παρατηρεί τις μηχανές στο δρόμο. Τις έβλεπε να τον προσπερνούν και άκουγε τον θόρυβο που άφηναν πίσω τους. Πάντα ήθελε να έχει μηχανή. Δεν τα κατάφερε ποτέ. Οι υποχρεώσεις δεν το επέτρεψαν ποτέ.. Επιστρέφοντας μια μέρα από το γραφείο πέρασε και την παράγγειλε. Κάποια κυβικά παραπάνω απ΄αυτά που ήθελε κάποια χρόνια νωρίτερα.  Στην Μαρίνα δεν είπε τίποτα. 

      Την ημέρα που την παρέλαβε ζήτησε άδεια. Ανέβηκε στον Υμηττό. Οι μυρωδιές τρυπούσαν τα ρουθούνια του. Πέρασε από τη δουλειά της Μαρίνας. 

- Θα ανέβεις; Τη ρώτησε πριν προλάβει αυτή να αντιδράσει. 

Πήγανε μια μεγάλη βόλτα. Έφθασαν μέχρι τη θάλασσα. Εκείνος φοβόταν πως η Μαρίνα κάτι θα έλεγε και θα του χαλούσε τη χαρά. Η Μαρίνα δεν είπε τίποτα. Σιγά σιγά κόλλησε  πάνω του και τον έσφιξε από τη μέση. Η νύχτα έγινε μπλε. Όταν γύρισαν ήπιαν παγωμένη μπύρα στο μπαλκόνι και έκαναν έρωτα.

Δεν ήταν καθόλου σίγουρος πως θα κατάφερνε να κρατήσει τη μηχανή. Οι υποχρεώσεις ήταν τεράστιες. Ντρεπόταν τη Μαρίνα που είχε αρχίσει και δεύτερη δουλειά. 

Οι επόμενες μέρες κύλησαν σαν να μην είχε συμβεί τίποτα. 

Σαν όμως, γιατί στην πραγματικότητα είχε κάτι συμβεί. Στον ωκεανό του σκοταδιού είχε μυρίσει γιασεμί. 

      

Midnight Crude, 2012, by Lisa Marie Yvonne Duval       

Αντίφαση

       Τα παιδιά τρελλαινόντουσαν για κοτόπουλο στο φούρνο με πατάτες. Εύκολο φαγητό, μέσα σ' ένα τεταρτάκι τελειώνεις. Λίγη προσχή να ψηθεί σωστά μόνο. Από τότε που ξεκίνησε ο Γιάννης διατροφή, της ζήτησε να μην βάζει τις πατάτες μέσα στο ίδιο ταψί με το κοτόπουλο. Ρουφάει το κοτόπουλο το άμυλο και γεμίζει λιπαρά της έλεγε. 

Ψάρι το καλύτερο φαγητό της έλεγε ο Γιάννης. Ψάρια να τρώμε Μαρία, είναι για μας καλό και για τα παιδιά καλύτερο. Ειδικά τα ψητά. Αποφεύγεις και το αλεύρωμα και τη τηγανίλα. Νευρίαζε όταν τον άκουγε να τα λέει αυτά. Γρατσούναγε τότε με τα κόκκινα νύχια της το κατάλογο του ντελίβερι και μονολογούσε πίσω μου σ΄έχω...

     Τουλάχιστον τρεις μέρες την βδομάδα η Μαρία δούλευε 13 ώρες. Νοσηλεύτρια τα πρωινά στο νοσοκομείο και τα απογεύματα στο ιατρείο του γιατρού να κλείνει τα ραντεβού και να δίνει αποτελέσματα εξετάσεων. Στο ιατρείο έπρεπε να πηγαίνει στην πένα. Από το βράδυ ταίριαζε τα ρούχα και τα παπούτσια στη καρέκλα για να γλυτώσει χρόνο το πρωί που έπεφταν όλα μαζί. Όπως και τον καφέ από το βράδυ τον έβαζε στη καφετιέρα. Το πρωί να έχει μόνο να πατήσει το κουμπί. Ο Γιάννης δούλευε στο τμήμα πωλήσεων μιας εταιρείας συστημάτων συναγερμών. Είχε κι αυτός ακατάστατο ωράριο, πολλές φορές πέρα από το ωράριο καταστημάτων. Ήταν μέρες που τα παιδιά τους τα έβλεπαν μόνο λίγο πριν κοιμηθούν. Όμως ο Γιάννης είχε πάντα ένα τρόπο και τα γύρναγε όλα στο γέλιο. Όλα καλά έλεγε και την κοιτούσε όπως τότε στην αρχή τους. Ξεχνιόταν τότε κι αυτή και του χαμογελούσε.

    Η Μαρία ήταν όμορφη και κρατιόταν καλά. Σαρανταδυό χρονών έκλεισε φέτος. Τα εικοσιδύο τα είχε περάσει με τον Γιάννη. Στιγμή δεν της έμενε για τον εαυτό της, με εξαίρεση το  εβδομαδιαίο μανικιούρ. Σ΄ένα άγνωστο και απώτερο μέλλον έδιωχνε την στιγμή που θα γραφόταν στο γυμναστήριο. Σ΄ένα ακόμα πιο μακρινό μέλλον θα μάθαινε ισπανικά που ήθελε πάντα. Πρώτα έπρεπε να πάρουν τα παιδιά τα διπλώματα των αγγλικών. Ήταν και το μικράκι που είχε κλίση στο χορό και ήθελε να κάνει χιπ χοπ. Τι, να έκανε πως δεν το έβλεπε;

   Την μέρα που είδε στον υπολογιστή τα αποτελέσματα της τελευταίας μαστογραφίας είχε κάνει επιτέλους ψάρι ψητό και θα ήταν όλοι χαρούμενοι. Για μια στιγμή νόμισε πως βούλιαζε. Έλυσε την ποδιά της και τη δίπλωσε τακτικά στα τέσσερα. Την έβαλε στο πρώτο συρτάρι της κουζίνας. Έστρωσε με προσοχή το τραπέζι. Είδε πως η μπλούζα της είχε ένα σημάδι ψηλά στο ύψος του ώμου. Ίσως λερώθηκα όταν έκοβα τη ντομάτα για την σαλάτα, σκέφθηκε. Δοκίμασε να τη καθαρίσει με νερό αλλά δεν έβγαινε. Δεν θα βγει σκέφθηκε. Δεν θα καθαρίσει.    

     Έριξε τα μαλλιά της μπροστά για να καλύψει την λερωματιά. Φώναξε τα παιδιά. 

      

      

Για ποια βάση μιλάμε;

     Ένας παππούς αφήνει το τόπο των καλοκαιρινών διακοπών του, το αγαπημένο του χωριό και επιστρέφει στην θορυβώδη Αθήνα. Φροντίζει να βάλει στο πορτοφόλι του τη φετεινή φωτογραφία που τράβηξε με τα εγγονάκια του. Αυτή που τράβηξαν μια τυχαία μέρα μπροστά στην καρυδιά της αυλής για να θυμούνται άλλο ένα καλοκαίρι που πέρασαν μαζί. Το βλέμμα του ξεχειλίζει από ευγνωμοσύνη για τα δώρα της ζωής. Αυτός ο άνθρωπος γνωρίζει να ευγνωμονεί, και αυτό τον οδηγεί να γνωρίζει ν΄αγαπά.

   Μια μέρα πριν την αναχώρηση του πέρασε να προσκυνήσει όπως ο ίδιος είπε το Γυμνάσιο του χωριού του. Τα Ιερά και Όσια τα προσκυνάς. Απ΄αυτό το εξατάξιο Γυμνάσιο αποφοίτησε, και αμέσως δεκαοχτώ χρονών παιδί μπάρκαρε σε φορτηγό. Τα μπάρκα τότε ήταν από τρια ως πέντε χρόνια. Απ΄αυτό το εξατάξιο Γυμνάσιο βρέθηκε να ταξιδεύει στους ανοικτούς ορίζοντες. Έφυγε παιδί και γύρισε νεαρός άντρας, έφυγε από την αγκαλιά της μάνας του και μπήκε στην αγκαλιά της θάλασσας. Ταξίδεψε και στα ταξίδια του έμαθε και έφτιαξε πολλά για τη ζωή, γιατί η ζωή μοιάζει με θάλασσα. Πέρασε και από άλλες ακαδημίες και σχολές, όμως δεν ξέχασε από που ξεκίνησε. 

      Γι' αυτό τώρα ευγνωμονεί το Γυμνάσιό του. Αυτό το απλό εξατάξιο Γυμνάσιο που διδάχθηκε Αρχαία, Λατινικά, Ιστορία, Μαθηματικά, Φυσική, Γεωγραφία και τόσα άλλα. Αυτό το εξατάξιο Γυμνάσιο του χωριού του που τον έμαθε να κοιτά μακριά ακόμα και σε στόχους που δείχνουν απλησίαστοι χωρίς να τον σταματούν τα εμπόδια και οι φουρτούνες. Αυτό το απλό εξατάξιο Γυμνάσιο που του έδειξε τον τρόπο να εκτιμά τους ανθρώπους, τον τρόπο να σκέφτεται, να παίρνει αποφάσεις, να λύνει προβλήματα, να στηρίζει το διπλανό του, να θεμελιώνει την προκοπή του. Αυτό το εξατάξιο Γυμνάσιο που του έδειξε πως οι  δρόμοι που ανοίγουν την ανθρώπινη σκέψη είναι δρόμοι δίκαιοι που αξίζει να τους διαβείς χωρίς να τους φοβάσαι, ακόμα κι αν στην αρχή δεν έχεις το τρόπο, γιατί παρακάτω θα τον βρεις. Δεν θα σου χαρισθεί. Θα βρεις τον τρόπο παρακάτω με τις δυνάμεις σου.

  Μαζί με το Γυμνάσιο ήταν και η οικογένεια του, η γειτονιά του, τα βιώματά του που χάραξαν μέσα του το στίγμα του. Αφού η Παιδεία είναι πρωτίστως θέμα ανατροφής.

  Σήμερα όλοι που μιλάμε για την βάση του 10 αν θέλουμε να κουβεντιάζουμε με σκοπό να συννενοηθούμε θα ήταν καλό να δούμε τα πρόσωπα μας στους καθρέφτες μας και να αρχίσουμε τη κουβέντα μας απ΄αυτό το σημείο που μας συμπεριλαμβάνει όλους. Για ποιά βάση μιλάμε; Τη βάση της Παιδείας; Της ανατροφής; Tης επιτυχίας στο Πανεπιστήμιο; Τι σημαίνει πρώτα πρώτα για μας τους ίδιους η είσοδος των παιδιών μας στο Πανεπιστήμιο; Είμαστε ευτυχείς γιατί η επιτυχία τους ανοίγει δρόμους; Είναι μια επιτυχία που μας εφησυχάζει γιατί μας δίνει κοινωνική κάλυψη; Κάλυψη όμως σε τι; Σε ό,τι δεν κάναμε ή σε ό,τι κάναμε; Ποιά ανάγκη θέλουμε να καλύψουμε; Ποιός αλήθεια ενδιαφέρεται να μας παρέχει τέτοιου είδους καλύψεις;  Mιλάμε για όλα τα παιδιά ή μόνο για τα παιδιά μας; Γιατί υπάρχουν παιδιά που απέχουν από την βάση;

    Δεν ξέρω αν θα καταφέρουμε να δώσουμε απάντηση. Θέλει δύναμη υπέρβασης. Ξέρω όμως πως την απάντηση την έχουν ήδη τα παιδιά. Την έχουν πάρει μέσα από το ψωμί και το γάλα τους. Κάποια στιγμή θα μας την δώσουν τα ίδια, με τα έργα, με τις πράξεις ή με ό,τι προσκυνήσουν.

     

       

     

Αρχιπέλαγος

      Το ''Αρχιπέλαγος" είναι χτισμένο στη Χώρα απέναντι από το Κάστρο. Είναι γνωστό για τα νόστιμα γλυκά του, μιλφέιγ, μωσαϊκό, πάστα φλώρα, κάροτ κέικ, λεμόνοπιτα με μαστίχα είναι μερικά μόνο από τα πιο δημοφιλή. Δεν είναι όμως μόνο τα γλυκά που έκαναν το Αρχιπέλαγος αγαπημένο στέκι σε ντόπιους και μη.  

     Από τα παραθυρα του γλυκοπωλείου μπορείς να κοιτάς το Κάστρο, το πέλαγος, τη νύχτα. Έχει πολύτιμη ομορφιά να κοιτάς μ΄ένα βλέμμα όλα αυτά. 

     Τα καλοκαίρια οι επισκέπτες βγαίνουν στην φρεσκοβαμμένη βυσσινί βεράντα. Κάθονται σε πολύχρωμα, στρογγυλά τραπεζάκια και πάνινες καρέκλες απέναντι από το πέλαγος. Στο κέντρο της βεράντας δεσπόζει μια φυστικιά τυλιγμένη με άσπρα λαμπάκια που όταν ανάβουν τα βράδια μοιάζουν με φωτεινά δάκρυα κολλημένα πάνω στο κορμό της. 

     Το απόγευμα που μπήκε η Μαρία, το Αρχιπέλαγος ήταν γεμάτο κόσμο. Στάθηκε πολύ τυχερή γιατί την ώρα που έψαχνε καρέκλα να καθήσει έφευγε μια παρέα. Πρόλαβε και κάθησε σ' ένα τραπεζάκι μπροστά-μπροστά. Ακουγόταν το Help και η Μαρία παρήγγειλε ένα μιλφέιγ με αγριοκέρασο και μια σόδα. Η ώρα περνούσε, τα τραγούδια άλλαζαν και η Μαρία κοιτούσε το Κάστρο απέναντι. Ήθελε απλά να περάσει το απόγευμα στην ασφάλεια  του γλυκοπωλείου, χωρίς να κάνει τίποτα, χωρίς να λέει τίποτα, ανεξάρτητα από τους άλλους, κι ας άκουγε χωρίς να το θέλει τις κουβέντες τους. 

- Χρειάζεστε την καρέκλα; ένα κορίτσι με μακριά μωβ φούστα ρώτησε την Μαρία για την άδεια καρέκλα που είχε δίπλα της. 

- Ναι την χρειάζομαι απάντησε η Μαρία.

Το κορίτσι με την μακριά μωβ φούστα απομακρύνθηκε. Η Μαρία ανακουφίστηκε. Έφαγε όλο το μιλφέιγ. Στο πιατάκι έμειναν μόνο δυο σταλίτσες σιρόπι αγριοκέρασο.

- Χρειάζεστε την καρέκλα; ακούσθηκε να την ρωτάει ένας άντρας με κόκκινα γυαλιά. 

- Ναι, ναι, ναι, την χρειάζομαι. 

Η ερώτηση έγινε πολλές φορές και η απάντηση ήταν πάντα σταθερά η ίδια. Η Μαρία έφαγε και τις δυο σταλίτσες αγριoκέρασο, σαν να έτρωγε το κραγιόν της, τα μαλλιά της που είχε δεμένα σε αλογοουρά, τα κόκκαλα της λεκάνης της που από μικρή ξεχώριζαν μέσα από τα παντελόνια, τα δάχτυλα και ένα-ένα τα νύχια της. 

      Το κορίτσι με την μακριά μωβ φούστα ήρθε ξανά. 

- Να πάρω την καρέκλα; γιατί δεν βλέπω να έρθει απόψε αυτός που περιμένετε. 

Η Μαρία γύρισε και κοίταξε με απορία το κορίτσι με την μακριά μωβ φούστα. 

- Σας είπα ποτέ πως περιμένω κάποιον;

- Όχι,  απλά το υπέθεσα. 

- Με ρωτήσατε αν χρειάζομαι την καρέκλα και σας είπα ναι. Την αλήθεια σας είπα, την χρειάζομαι. Την χρειάζομαι γιατί είναι κάποιος εδώ μαζί μου. 

     Το κορίτσι έφυγε αμίλητο. Η Μαρία συνέχισε να πίνει την σόδα της. Θυμήθηκε όλες τις ώρες που είχαν περάσει μαζί αμέρημνοι σε γλυκοπωλεία, κοιτάζοντας γύρω τους πολύ ευτυχισμένοι. Στο Αρχιπέλαγος εκείνη την στιγμή έπαιζε το Pale Blue Eyes.

     

Περί εκλογών ΙΙΙ

Χρόνος: Σάββατο απόγευμα, καταμεσής της μεσημεριάτικης ραστώνης.

Τόπος: Παραπλεύρως νεκροταφείου, εκεί που έχει άπλα και πέφτει ο ήλιος δυνατός πάνω στους τσιμεντόλιθους. Εκεί που την Τετάρτη γίνεται μια ωραία λαϊκή και μια καντίνα με ''βρώμικα'' επιμένει να θυμίζει πως θα έρθει και η ώρα να πάμε σε καμιά συναυλία.

Πρωταγωνιστές: Πασίγνωστος πολιτευτής, λαλίστατος, πρωτοκλασσάτος, κάθε μέρα, όλη μέρα στα ραδιόφωνα και στις τηλεοράσεις. Δέχεται τις εντατικές υπηρεσίες μακιγιέρ, πέφτει σύννεφο η πούδρα και το μεϊκ απ στα καλοθρεμμένα του ρόζ μάγουλα. Φοράει κολαριστό, μαύρο παντελόνι, λευκό επίσης κολαριστό πουκάμισο. Δέχεται όρθιος, στητός τη φροντίδα του κομμωτή του. Μαλλιά λίγο επιμελλώς ανέμελα να μην φοβίζουν αλλά και να σ΄ αφήνουν να φαντασιωθείς το δυναμισμό του πολιτευτή. Αγέλαστος, ακούνητος, απαθής συνεχίζει τις προετοιμασίες του στον προεκλογικό του τόνο. Μπροστά του περνούν περαστικοί, διερχόμενοι, πιθανοί ψηφοφόροι. Οι διερχόμενοι του είναι αδιάφοροι. Οι πιθανοί ψηφοφόροι τώρα που ακόμα απλά διέρχονται, που ακόμα δεν ψηφίζουν του είναι αόρατοι. Δυο τρεις φωτογράφοι με δυνατές μηχανές, βιντεολήπτες, αναμένουν ανυπόμονα να αρχίσουν την φωτογράφηση. 

Κασκαντερ δεν υπάρχουν, ούτε κομπάρσοι να βγουν σε μια στιγμή που η ταινία το απαιτεί να φωνάξουν όλοι μαζί ''γιατί βάφεις τα μούτρα σου μωρέ; ''. 

Μονάχα ο καντινάς κλείνει την καντίνα του αθόρυβα. Βγαίνει και λέει στους φωτογράφους ''πάτε λίγο παρακάτω ρε παιδιά''. Οι φωτογράφοι μαζεύουν όσα ακουμπούσαν πάνω στη καντίνα του και πάνε παρακάτω. 

    Ο καντινάς φεύγει μόνος του, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, μακριά από τα μακιγιάζ. Είχε ένα καλό λόγο να σπάσει την δωδεκάωρη ορθοστασία του. Να πάει μια φορά να φάει μεσημεριανό καθιστός σε τραπέζι. Είχε ένα λόγο καλό να πάει να φάει σαν άνθρωπος. 

Περί εκλογών ΙΙ

   Θυμάμαι πάντα με νοσταλγία τον παππού μου να φοράει το κουστούμι του κάθε φορά που ήταν εκλογές για να πάει να ψηφίσει. Και μια γραβάτα λεπτή, μονόχρωμη και σκούρη σαν  αυτές που νομίζω έχω δει να φοράει και ο Lou Reed. Άνθρωπος απλός, Κωνσταντινουπολίτης, ήρθε στην Ελλάδα μαζί με τα τρία αδέρφια και τον πατέρα τους γύρω στο 1922. Εγκαταστάθηκαν σ΄ένα χωριό της Χίου, ψηλά σε μια βουνοπλαγιά ν΄αγναντεύουν την θάλασσα. Η μάνα του έμεινε θαμμένη στην Πόλη. Την αποχωρίσθηκε μια και καλή 8 χρονών. Έπιασαν μικρά παιδιά σκληρή δουλειά για να τα βγάλουν πέρα. 

- Μα φοράς τα καλά σου για να πας να ψηφίσεις; με απορία τον ρωτούσα. 

- Ναι μου απαντούσε, φοράω τα καλά μου. Γιορτάζει η Δημοκρατία μας σήμερα. Και να ξέρεις πως δεν ψηφίζουν σε όλα τα μέρη οι άνθρωποι. 

Τόσο απλά και τόσο κατανοητά, μου άφησε το ίχνος του μέσα στην καρδιά μου ο παππούλης μου.

Περί εκλογών Ι

    Τελειώνοντας πολύ αργά από τη δουλειά αποχαιρετώ στο σταθμό του Μαρουσιού έναν φίλο μου στις 24:10. Η νύχτα αρχίζει να θυμίζει καλοκαίρι. Περπατώ ανάμεσα στις καφετέριες μέχρι που τη προσοχή μου κεντρίζει ένα πορτοκαλοκόκκινο σακάκι, ένα πορτοκαλοκόκκινο παντελόνι, οι δωδεκάποντες γόβες και το κινητό με τα στρας. Η σύζυγος του υποψηφίου περιφερειάρχη συζητά μεγαλόφωνα με ένταση στο κινητό ενώ κάθεται στη καρέκλα σκηνοθέτη μιας εκ των καφετεριών. 

  Αρχίζω να παρατηρώ καλύτερα την πλατεία. Πολύ λίγες παρέες στις καφετέριες. Καθημερινή και αργά, σκέφτομαι. Λίγο παρακάτω τα παγκάκια. Στο πρώτο κάθεται μόνος ένας άντρας στα πενήντα plus, έχει ανοίξει δίπλα του ένα πετρόλ τρανζιστοράκι και ακούει μουσική. Στο δεύτερο παγκάκι ένας άντρας μπορεί και διακόσια κιλά, κοιτά απλανώς τα κορδόνια του. Στο τρίτο παγκάκι ένας αδύνατος, ξερακιανός άντρας, με μαύρα ρούχα γυρνά την πλάτη του στους άλλους και μιλά χαμηλόφωνα στο κινητό του.

  Προχωρώ, περνώ μπροστά από μια γιγάντια, φωτισμένη αφίσα χαμογελαστού, κολλαριστού υποψηφίου που θέλει να καθαρίσει την πόλη. Γυρίζω άλλη μια φορά προς τα παγκάκια. Τίποτα δεν έχει αλλάξει. Όλοι είναι στις ίδιες ακριβώς θέσεις. Ακίνητοι, βαριοί κι ασήκωτοι. Το τρανζιστοράκι συνεχίζει να παίζει χαμένο κορμί με φωνάζεις κι αλήτη. 

Άλλος με τη βάρκα μας;

Συλλεκτικό

   Δεκαπεντάχρονη περπατάει αμέριμνη στο Μοναστηράκι, Παρασκευή, νωρίς το απόγευμα μετά το σχόλασμα. Έχει στην backpack της τα βιβλία της Α' Λυκείου, τα όνειρα, τους  φόβους, τις επιθυμίες, τις αφηρημάδες, τις ορμές,  τους έρωτες, του θυμούς της ηλικίας της. Περνά μπροστά από ένα βιβλιοπωλείο παλιών βιβλίων. Στα μανταλάκια κρέμονται παλιά Ρομάντζα, Εστίες, Απογευματινές, Μίκυ Μάους, Ιστορίες. Στο πάγκο τοποθετημένα με φροντίδα παλιά και νέα βιβλία περιμένουν επίδοξους αναγνώστες. Την προσοχή της κερδίζει ένα βιβλίο τοποθετημένο σε πλαστική, διάφανη σακκούλα. Γιούγκερμαν, χαρτόδετο, εκδόσεις Εστία. Το ανοίγει. Το ξανακλείνει. 

- Πόσο κάνει, ρωτάει. 

- 60 ευρώ απαντά ο βιβλιοπώλης 

- 60; επαναλαμβάνει με απορία.

- Ναι, είναι συλλεκτικό.

Δεν ρωτάει γιατί. Δεν ξέρει γιατί μπορεί να είναι συλλεκτικό. Ξέρει μόνο ότι είναι ο Γιούγκερμαν. Ξέρει ότι το έγραψε ο Καραγάτσης. 

- ΄Εχω μόνο 20. 

Δεν λέει ότι είναι όσα έχει για πολλές μέρες. Ο βιβλιοπώλης στέκεται λίγο αναποφάσιστος. Τελικά αποφασίζει. 

- Πάρτο μικρή. Λίγα παιδιά στην ηλικία σου θα το ήθελαν.

Τον ευχαριστεί. Φεύγει. Πηγαίνει στους φίλους της.

Επιστρέφοντας σπίτι της καταλαβαίνει γιατί είναι συλλεκτικό. Έχει την υπογραφή του Καραγάτση με στυλό φαρδιά πλατιά! Πω ρε φίλε, μονολογεί. 

Χαμογελάς Καραγάτση; 

Καλά κάνεις. Κι εγώ χαμογελώ. 

Η ελπίδα μέσα μας. 

Ζωγραφική Keith Rothko

Σκέψεις

     Από μικρή όταν έβλεπα θέατρο, ηθοποιό πάνω στην σκηνή συγκλονιζόμουν. Τότε δεν καταλάβαινα γιατί. Ο Ρασκόλνικοφ, ο χαμογελαστός άνθρωπος, η Στέλλα, η Νόνα, η Ρόουζ, η Φόνισσα, η Τζασμίν έπαιρναν σάρκα και οστά μπροστά στα μάτια μου. Ξεκολλούσαν από τις σελίδες του βιβλίου, έπαιρναν μια, δυο, τρεις χιλιάδες αναπνοές, κοκκίνιζαν τα μάγουλα τους, σηκώνονταν οι τρίχες της κεφαλής τους, το βλέμμα τους ζωντάνευε μπροστά μου, ο βηματισμός, το γέλιο, τα δάκρυα έτρεχαν όπως οι χείμμαροι των διαχρονικών λέξεων κυλούσαν από το ανθρώπινο στόμα τους. 

   Έμπαινε κι έβγαινε ο ηθοποιός στο πετσί τους κάθε νύχτα. Νύχτα γίνονται αυτές οι δουλειές. Το πρωί το πετσί του άλλαζε. Πήγαινε να πληρώσει τη ΔΕΗ, τον ΟΤΕ, να στρώσει το κρεβάτι, να βάλει πλυντήριο, να φτιάξει φαγητό για το μεσημέρι, να κολλήσει γραμματόσημα, να κατουρήσει. 

       Το βράδυ θα ξαναγινόταν η Ρόουζ, η Έλενα, ο άγριος σπόρος, η Μαρία Μπράουν, εσύ, εγώ. Θα μπαινόβγαινε από το ένα πετσί στο άλλο σαν να 'ταν όλα ένα το δικό του. Ένας άνθρωπος με χιλιάδες δέρματα. Κι αυτό θα γινόταν όπως εδώ και στη Μαδρίτη, και στο Λονδίνο, στη Νέα Υόρκη, στο Παρίσι, στην Λυόν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που ξέρουν να αλλάζουν οι άνθρωποι δέρματα και να μιλούν μια γλώσσα, την ίδια γλώσσα αυτή που τους ενώνει, αυτή που δεν τους χωρίζει, αυτή που τους γνωρίζει τον ίδιο τον εαυτό τους σε όλες τους τις μορφές, αυτό είναι το θέατρο. 

     ΄Οσο μεγαλώνω ο θαυμασμός μου για το θέατρο και τον ηθοποιό μεγαλώνει. Ίσως φταίει που συνειδητοποιώ ή που το δέρμα μου σπάει. 

Σκέψεις μετά την παράσταση ''170 Τετραγωνικά (Moonwalk)''

        

Είναι κάποια που ζει σ΄ένα υπόγειο

         Ζει δυο χρόνια τώρα σε μια υπόγεια γκαρσονιέρα στην οδό Ιθάκης. Είναι κάθετη στην Πατησίων στο ύψος της Εφορίας. Η καλύτερη δουλειά που μπόρεσε να βρει μετά από τρια χρόνια συμπαγούς ανεργίας είναι στην γραμματεία ενός μεγάλου δικηγορικού γραφείου. Μεσολάβησε ο θείος της ο Βασίλης, ο αδερφός της μάνας της για να την πάρουν. Με τον όρο γραμματεία σύντομα κατάλαβε πως εννοούσαν την χαμαλοδουλειά του γραφείου.   Χαρτόσημα, εφορίες, υποθηκοφυλακείο, υπηρεσίες αλλοδαπών οκτώ με δυόμιση το ωράριο της. Πάλι καλά, είχε τουλάχιστον ένα μισθό. 

      Από το παράθυρο της βλέπει ό,τι περνάει και ό,τι στέκεται τριάντα πόντους πάνω από την επιφάνεια του πεζοδρομίου. Συνήθως δηλαδή γυμνές γάμπες, πατζάκια, παπούτσια, γατιά, σκυλιά, ρόδες και περιστέρια. Όταν νοίκιασε το σπίτι, ο ιδιοκτήτης παραξενεύθηκε που ήταν Ελληνίδα. Χρόνια τώρα στα υπόγεια στοιβάζονται Αφγανοί, Πακιστανοί, Σύριοι, ξένοι γενικώς. Και ο αέρας δεν σταματά ποτέ να μυρίζει κάρυ, κόλιαντρο και σκόρδο. Τα οικονομικά της δεν άφηναν περιθώρια. Οι λίγες οικονομίες που κατόρθωνε να μαζέψει  ήταν ο μόνος τρόπος να κλείσει το υπόγειο καμιά βδομάδα τον Αύγουστο. Κι αυτό δεν το διαπραγματευόταν. Τουλάχιστον όχι ακόμα τώρα που ήταν τριάντα. 

     Έμαθε  να διακρίνει τους περαστικούς από τους βηματισμούς πάνω στο πεζοδρόμιο, όπως ο ψαράς διαβάζει τις φάσεις του φεγγαριού για να προβλέψει τη ψαριά του. Διακρίνει το γρήγορο, θυμωμένο βηματισμό του κακοπληρωμένου υπαλλήλου που κτυπά τις βρώμικες πλάκες όπως η βελόνα της ραπτομηχανής τρυπά το ύφασμα. Διακρίνει το φιλήδονο περπάτημα μιας γυναίκα με ψηλοτάκουνες γόβες που πάει να χορτάσει φθηνούς έρωτες. Το χαρούμενο, γοργό των αθλητικών με τα λυτά κορδόνια. Μέχρι στοίχημα βάζει πως αν βγει την ίδια στιγμή θα δει την πλάτη ενός φοιτητή που μόλις πέρασε έξω από το υπόγειο της με την τσάντα του στην πλάτη και τρέχει να συναντήσει το κορίτσι του. Ίσως για να πάνε σινεμά ή για να περπατήσουν αγκαλιά μέχρι την σχολή. Έμαθε να διακρίνει τις γερόντισσες που σέρνουν τα βήματα τους δίπλα στη ξένη που τις φυλάει τώρα που η ζωή τους γέμισε άνοια και τα παιδιά τους δεν προλαβαίνουν να τις φροντίσουν. Την αλλοδαπή μάνα που περνά γρήγορα επιστρέφοντας από την δουλειά στα βόρεια προάστια και τρέχει να συναντήσει τα παιδιά της που ξεροσταλιάζουν μόνα τους. Το τρεμουλιαστό βήμα αυτού που πίνει πρωί και βράδυ και δεν την παλεύει. Όλα τα διακρίνει.

        Το ερώτημα που γεννιέται είναι πως, αφού διακρίνει τόσα πολλά βλέποντας τόσα λίγα και αφού τελικά τα συμπεράσματα της είναι αποτέλεσμα βαθειάς παρατήρησης και ενδιαφέροντος, γιατί δεν βγαίνει έξω να δει την συνολική εικόνα; Κάποιος μπορεί να έλεγε πως δεν βγαίνει γιατί είναι αντικοινωνική. Πως όλα αυτά με το υπόγειο και τα οικονομικά είναι μια δήθεν πρόφαση και πως φοβάται, έχει κρίσεις πανικού και πως ενδεχομένως θα έπρεπε να μάθει να ζει μ΄αυτές. Πως έχει φόβο θανάτου και πως βλέπει σ΄όλα ένα τέλος και πως από εκεί προκύπτει όλη η μελαγχολία της. 

       Λοιπόν μας απαντάει πως αφού μπορεί να διακρίνει τόσα πολλά απο κει που βρίσκεται κοιτάζοντας μονάχα τα πόδιια των ανθρώπων τρομάζει πολύ στην ιδέα του πόσα πολλά θα μπορούσε να διακρίνει αν κοίταζε βαθειά μέσα στα μάτια τους.


Φωτογραφία από την ταινία ''Roma'' του Alfonso Cuaron

Ο φάρος

 

     Τα καλοκαίρια πήγαινε στο νησί. Ήταν απ΄αυτούς που ξεχνιόταν περπατώντας χαράματα με τα χέρια στις τσέπες.Έφθανε μέχρι τον Φάρο, στο πιο απομακρυσμένο άκρο του νησιού. Χρόνια τώρα ο φάρος είχε πάψει να φωτοβολεί. Ένας απόκρημνος, σιωπηλός, ήρεμος μοναχός απέναντι στις διαθέσεις της θάλασσας. Κάθε φορά που περνούσε από το Φάρο ήλπιζε πως θα βρει την πόρτα ξεκλείδωτη και θα μπορούσε να μπει μέσα, να φθάσει στο τελευταίο επίπεδο, στον κλωβό και από εκεί να δει τη θάλασσα. Η κάθε δοκιμή έκρυβε μια ανεξήγητη ελπίδα. Ο φάρος όμως από τότε που μετέθεσαν τον φαροφύλακα στην υπηρεσία μιας αποθήκης υλικών της ΔΕΗ παρέμενε πάντα κλειστός. 

        Όταν μαζεύονταν οι μέρες και έπρεπε να επιστρέψει στο κλεινόν άστυ, πετούσε τα ρούχα του ανακατεμένα στην βαλίτσα και έφευγε. Ήθελε όταν επέστρεφε και άνοιγε τη βαλίτσα, η αταξία της να πιάσει όλο το σπίτι, να βγει στη βεράντα, να ξεφύγει σε όλη τη γειτονιά, στους ανθρώπους, στα περίπτερα, στις συνειδήσεις τους. Μαζί να ελευθερωθεί και η μυρωδιά του νησιού, τα πρωινά κελαϊδίσματα των πουλιών, των τζιτζικιών, ο παφλασμός των κυμάτων, τα χρώματα της ανατολής, της έναστρης νύχτας. Να μυρίσει η γειτονιά ντομάτα, βασιλικό, γιασεμί και γαύρο με κρεμμυδάκι τηγανιτό. Να συμπαρασυρθούν μέσα στην αταξία όλες οι διαφορές, να μηδενιστούν οι αποστάσεις, να γίνουν τ΄αδύναμα δυνατά. Να μάθουν όλοι οι γείτονες τα πάντα για το νησί, για το φάρο και τη θάλασσα. Να τα μάθουν όλα από την αρχή έτσι που να βρίσκουν ελεύθερη είσοδο οι μυρωδιές, οι γεύσεις και τ΄αερικά να εισχωρούν στο βάθος τους. Να έχει  ο κάθε χειμώνας το καλοκαίρι του.

     Λίγες μέρες πριν φύγει το αποφάσισε. Μάζεψε τα εργαλεία που του χρειάζονταν, και ένα βράδυ με μεγάλο φεγγάρι άνοιξε την πόρτα του φάρου με κατσαβίδι.Ήταν πολύ πιο εύκολο απ΄όσο είχε φαντασθεί. Η πόρτα άνοιγε μέσα σ΄ένα μικρό, απλό δωμάτιο με άσπρους σοβαντισμένους τοίχους. Ένα ξύλινο τραπέζι κολλημένο στο τοίχο και τριγύρω τρεις καρέκλες. Στον απέναντι τοίχο ένα ντιβάνι εκστρατείας με μια μαύρη μάλλινη κουβέρτα. Πάνω στο τραπέζι μια κιτρινισμένη εφημερίδα του τοπικού τύπου, μια κασετίνα Καρέλια, ένα άδειο σταχτοδοχείο, ένα τρανζιστοράκι και ένας μικρός Άι Νικόλας. Στην άκρη του δωματίου κολλημένη στο τοίχο  μια ξύλινη, βαμμένη με οινοπνευματί λαδομπογιά σκάλα, χωρίς κουπαστή. Έφθασε στο κλωβό. Εδώ ανάμεσα στα κάτοπτρα, τους φακούς και τους λαμπτήρες κτυπούσε η καρδιά του φάρου.
     Τι έφταιγε και ο φάρος είχε πάψει να φωτοβολεί; Έριξε μια ματιά τριγύρω. Δεν έβλεπε τίποτα. Όλα ήταν στην θέση τους. Άνθρωπος όμως δεν υπήρχε ν΄ανάψει τον φάρο. Τα καινούργια συστήματα των ηλιακών φάρων ανάβουν μόνα τους, δεν χρειάζονται ανθρώπινο άγγιγμα. Ρύθμισε  το συρματόσχοινο με το βαρίδι που αποτελούσε το βασικό μηχανισμό περιστροφής και ο φάρος άναψε.  Ρυθμικές αναλαμπές ξεχύθηκαν ξανά στο λιμάνι. Βγήκε έξω στον μικρό εξώστη, ακούμπησε στα κιγκλιδώματα κι ανάσανε βαθιά. Έφθασε το ιώδιο μέχρι το συκώτι του.
       Όταν οι κάτοικοι του νησιού είδαν τον Φάρο να δουλεύει δεν πίστευαν αυτό που έβλεπαν. Ο φαροφύλακας έλειπε χρόνια, θαύματα δεν γίνονται, κι αν γίνονται αυτοί δεν τα πιστεύουν. 'Οπως δεν πιστεύουν τα καράβια την υπόσχεση που τους δίνει ένα λιμάνι. Πως όταν επιστρέψουν από τα μακρινά ταξίδια τους, η καρδιά του θα κτυπάει ακόμα γι αυτά με ρυθμικές αναλαμπές από το πιο ψηλό σημείο του φάρου. Και πως θα μπορέσουν να αγκυροβολήσουν στο λιμάνι με ασφάλεια. Όχι σαν σύμβουλος, ούτε σαν καθοδηγητής, αλλά σαν πατρίδα. Η θύελλα να έρχεται, να σκεπάζει τα παράθυρα αφρός, τα πουλιά να χιμούν στο φανάρι, όλος ο τόπος να σείεται και ο φάρος να στέκεται εκεί ακούραστος φρουρός. 

      Αυτό ήθελε. Με μια ακατάστατη βαλίτσα στο χέρι ξεκίνησε για τον επόμενο χειμώνα του.

 

Στον επόμενο τόνο

      Στο χωλ, δεξιά από την πόρτα, σ΄ένα ξύλινο σκυριανό τραπεζάκι ακουμπούσε το γκρι αναλογικό τηλέφωνο. Δίπλα στο τραπεζάκι, με τη ράχη ν΄ ακουμπά στον τοίχο μια ψάθινη, φθαρμένη καρέκλα. Πάνω στο τραπεζάκι είχε στρωμένο ένα δικό της εργόχειρο. Το είχε φτιάξει με το βελονάκι, τις μέρες που περίμενε την Μαρία να γυρίσει από τη σχολή. Είχε φτιάξει πολλά εργόχειρα. Κουρτινάκια, τραπεζομάντηλα, πετσέτες με τα μονογράμματα, όλα φτιαγμένα την ίδια εποχή που πήγαινε στο Μπάρι να δει τη Μαρία. Τους τα μοίρασε δίκαια. Κράτησε κι αυτή δυο τρια. Δίπλα στο τηλέφωνο είχε βάλει δυο ολόιδια βαζάκια. Μπλε με άσπρα λουλουδάκια από φίνα γερμανική πορσελάνη. Στο ένα έβαζε ένα στιλό, στο άλλο ένα λουλουδάκι. Παλαιότερα είχε γλάστρες στη βεράντα της κουζίνας. 

     Απέναντι από το χωλ ήταν δυο πόρτες πάντα ανοικτές. Η μια οδηγούσε στη κουζίνα και η άλλη στο καθιστικό. Όταν καθόσουν στο τραπεζάκι του χωλ είχες ανεμπόδιστη θέα και στα δυο δωμάτια. Στο καθιστικό, σε δεσπόζουσα θέση βρισκόταν η τηλεόραση. Παλιό μοντέλο, τώρα με τα αναλογικά κανάλια είχε ξεπεραστεί. Είχε περάσει ο γείτονας ο Θόδωρος και είχε προσπαθήσει να τη προσαρμόσει στα νεα δεδομένα. Είναι λίγα τα ψωμιά της, της είχε πει και πως πρέπει να την αλλάξει. Ακουμπισμένη χρόνια τώρα στην ίδια θέση, πάνω στην κασέλα που έφεραν με τον Παναγιώτη από το χωριό. Καθώς δεν έπιανε παρά ένα δυο κανάλια όλα κι όλα, την άφηνε ανοικτή να ακούει τον υπόκωφο και συνεχή ήχο της. Δεν πειράζει, ας μην έπιανε κανάλια. 

     Στο κέντρο της κουζίνας ήταν το τετράγωνο τραπέζι με το καρώ τραπεζομάντιλο και το πήλινο βάζο από τα Χανιά. Εκείνο το καλοκαίρι που πήγαν διακοπές στα Χανιά είχαν μάθει πως ο Γιώργης είχε μπει στην Κτηνιατρική Σχολή της Θεσσαλονίκης. Μια φορά να μην έχει ψίχουλα ο πάγκος της κουζίνας δεν θυμάται. Τα παξιμάδια, τα κουλούρια, τα τσουρέκια, τα τοστ, απογεύματα και πρωινά, στα όρθια και στα βιαστικά όλα εκεί στο πάγκο κοβόντουσαν. Μετά τα παιδιά έπιασαν δικά τους σπίτια και έφυγαν. Στο πάγκο της κουζίνας τα ψίχουλα λιγόστεψαν. 

     Σαν όνειρο βλέπει καμιά φορά να στέκεται πάνω από τον ίδιο πάγκο να μαζέψει τα ψίχουλα πάλι. Να κάθεται ο Παναγιώτης στο τραπέζι κι αυτή να τον ρωτά. Είπες αυτό που ήθελες να πεις; Μήπως είπες αυτό που δεν ήθελες να πεις; Στα λόγια των ανθρώπων υπάρχει πάντα ένα ανεπαίσθητο κενό. Ο Παναγιώτης πέθανε πριν δυο χρόνια χωρίς να το περιμένει. Οι μέρες άρχισαν να κυλούν σαν κιτρινισμένες σελίδες βαθιά κολλημένες στη ράχη ενός βιβλίου.

     Κάθεται στην ψάθινη καρέκλα του χωλ. Ακουμπάει τα πόδια της στον απέναντι τοίχο. Οι πατούσες της αφήνουν αποτυπώματα. Σηκώνει το ακουστικό. Σχηματίζει το νούμερο. Στο αυτί ακούει ακόμα τη περιστροφή του μηδέν να ολοκληρώνεται. Ακουμπάει το ακουστικό κάτω και σε ολόκληρο το δωμάτιο ακούγεται σαν από ηχείο η γνώριμη φωνή ''στον επόμενο τόνο η ώρα θα είναι..'' Μέχρι τώρα σ΄εκείνο τον επόμενο τόνο η ώρα έχει κολλήσει σε μια παλιά ώρα. Τον χρόνο δεν μπορεί να τον κάνει καινούργιο. Αυτό το ξέρει. Τουλάχιστον ας είναι να μπορέσει ν΄απαντήσει σ΄εκείνη εκεί την ερώτηση που είχε κάποτε δει γραμμένη σ΄ένα τοίχο, στο δρόμο. Εσένα ποιά μέρα τελείωσε η ζωή σου;

      

Ζωγραφική Κazuhiko Fukuoji

http://www.thraca.gr/2019/01/blog-post_29.html