Πέμπτη 18 Οκτωβρίου 2012

Η απορία

   
      Νομίζω πως οι περισσότεροι έχουμε  χρησιμοποιήσει την φράση '' αυτός είναι αυτοδημιούργητος''. Χαραχτηρίζουμε έτσι και θαυμάζουμε κάποιον που μοναχός του ξεχώρισε και δημιούργισε ατομικά. Πέτυχε στόχους, κατορθώματα που συνήθως με το δικό του πέρασμα σβήνουν ή θαμπώνουν και αυτά. Άλλοτε πάλι αυτή η φράση  συνοδεύεται με  τα σπαραξικάρδια λόγια των γονιών '' εσύ να μην μας μοιάσεις'' .  Και είναι αυτή μια ευχή  , μια προτροπή προς ένα δύσκολο ατομικό κατόρθωμα . Περισσότερο εκφράζει μια  επιθυμία να διακοπεί κάτι  ακαθόριστο που συνεχίζει χωρίς να θέλουμε να συνεχίζει,  παρά την επιθυμία να εκπληρώσει το παιδί απραγματοποίητους στόχους των γονιών, κάτι που το συναντάμε σαν παγκόσμια σταθερά σε όλες σχεδόν τις ενδοοικογενειακές σχέσεις.
Μια επιθυμία για ασυνέχεια. Ένα από τα παράδοξα μας.
     Από τα παράδοξα μας και η ασυνέχεια που θελήσαμε να επιβάλουμε στην γλώσσα μας με τον περιορισμό της διδασκαλίας των αρχαίων. Έτσι τώρα πετύχαμε για να διαβάσουμε  την φόνισσα του Παπαδιαμάντη , να χρησιμοποιούμε λεξικό.
     Από τα παράδοξα μας και η αρχιτεκτονική μας. Χτίζουμε πόλεις απροσδιόριστες και ευάλωτες ,  που να μην μπορούν να αντέχουν στο πέρασμα του χρόνου. Τι κι αν έχουμε όλη αυτή την πλούσια αρχιτεκτονική παράδοση. Στην ασυνέχεια που μας γοητεύει , αυτή δεν έχει θέση.
     Και άλλα θα μπορούσα να προσθέσω σε αυτή την ασυνέχεια που μας κερδίζει νου και καρδιά. Δεν φαίνεται να πειθόμεθα  και πολύ '' τοις κείνων ρήμασι ''.
     Γιατί όμως ; Γιατί επιλέγουμε αυτή την ασυνέχεια ; Γιατί δείχνουμε σαν κάτι να θέλουμε να ξεχάσουμε με το να γίνουμε άλλοι από αυτό που είμαστε ; Γιατί έχουμε την διάσπαση σε πρώτο πλάνο μέσα μας ;
     Σαν να μην έχουμε κατορθώσει να απαντήσουμε σε ερωτήματα όπως,  '' εμείς ποιοι είμαστε , από που ερχόμαστε και ποιοι τελικά θέλουμε να είμαστε '' Αυτό το εμείς , είναι μια λέξη  πολύ δυνατή. Αν σκεφθεί κανείς πως απ΄ αυτό το εμείς προκύπτουν αξίες και ιδανικά , δηλαδή κίνητρα και σκοποί.  Έχει μια πορεία, μια διαδικασία να δεις την ζωή από το εμείς.
Η συγκρότηση έχει γράψει  ο Καστοριάδης '' ενός τρόπου που η κοινωνία αντιλαμβάνεται τον εαυτό της ως κοινότητα, δεν είναι κάτι που χαρίζεται αλλά κάτι που δημιουργείται.''
Αυτό το εμείς παράγει πολιτισμό. Γιατί ο πολιτισμός είναι συλλογικό κατόρθωμα.
     Πολιτισμός δηλαδή ο τρόπος που ντυνόμαστε, που μαγειρεύουμε, που χτίζουμε τα σπίτια μας, που ερωτευόμαστε, που τραγουδάμε. Η γλώσσα που μιλάμε. Ο πολιτισμός , ο τρόπος που ιεραρχούμε την καθημερινή μας ζωή. Αλλά ένας τρόπος ιεραρχημένος από τις ανάγκες μας. Πάντα εμείς οι άνθρωποι ό,τι κάνουμε, το κάνουμε για να καλύψουμε κάποιες ανάγκες μας.
     Γιατί  δυσκολευόμαστε να υπηρετήσουμε αυτό το ''εμείς'' ; Όχι πάντως γιατί έλειψαν εκείνοι που αγάπησαν αυτόν τον τόπο και του πρόσφεραν την ικμάδα τους.
Σαν κάποια ατάκτως ερριμένα κομμάτια του παρελθόντος να γίνονται αλυσίδες στα ποδάρια μας και να μας σκλαβώνουν , να δένουν τα φτερά μας.
Ποια είναι εκείνα τα φαντάσματα από το παρελθόν που εξακολουθούν να μας δεσμεύουν ; Τι είναι αυτό που μας εμποδίζει να θρηνήσουμε τα πάθη και τα λάθη μας ως κοινωνία , για να μπορέσουμε να επαναπροσδιορίσουμε την θέση μας στην ιστορία και στον πολιτισμό και να προχωρήσουμε;
     Δεν χώρεσα στην σκέψη μου ποτέ την ηθικοποίηση αυτής της κρίσης. Δεν θα της πούμε και ευχαριστώ , έτσι που τόσους από μας , έριξε κάτω . Μια κρίση που μας κρατά ομήρους μιας μοίρας που άλλοι προς το παρόν διαλέγουν για μας. Όμως μια γενική κρίση, όταν φθάνει στο δικό μας γεωγραφικό μήκος και πλάτος , για να ξεπεραστεί απαιτεί τον δικό μας τρόπο λύσης. Ένα τρόπο που οδηγεί από το εγώ στο εμείς. Γιατί είναι τόσο δύσκολο να κοιτάξουμε από  το εμείς ;
     Απορία. Μια μικρή λέξη με πολυσημία και παντοδυναμία.
Απορία ως αμηχανία όλων μας για το που πάμε. Απορία ως έλλειψη πόρων . Ως φτώχια που άρχισε να μας πνίγει πια. Όχι μονάχα αυτή που μας στερεί το ψωμίι στο τραπέζι , αλλά η άλλη , η βαθύτερη ,η εσωτερική αυτή φτώχεια που κάνει σήμερα τους νέους μας περιπλανώμενους χωρίς να ξέρουν που θέλουν να πάνε, ούτε πως να πάνε , αρκεί να πάνε. Εδώ να εστιάσουμε παρακαλω γιατί είναι καθρέφτες μας καλοί , αυτοί οι νέοι μας.
     Απορία τέλος σαν την έννοια που προσκαλεί την διερεύνηση της λύσης. Άλλωστε σ΄αυτή μας οδηγεί και μια ακαθόριστη νοσταλγία , που νομίζω πως όλοι , λίγο πολύ νιώθουμε.
Σαν αυτή που ο Nazim Hikmet περιγράφει :
   '' Σ΄όλο το ταξίδι η νοσταλγία δε μ΄άφησε
    Κι απ΄το ταξίδι όλο μόνο η νοσταλγία μου έμεινε ''
     Νόστος , η επιστροφή στην πατρίδα, άλγος ο πόνος. Τα δρομάκια ίσως για να απαντηθεί η απορία.
   
    Ζωγραφική Θεόφιλος Κατσιπάνος
http://www.katsipanos.gr

6 σχόλια:

  1. Τα ερωτήματα στο κείμενο είναι απανωτά και γεννούν ολοένα.
    Οἴκαδε νοστήσειε καὶ ἄλγεα πολλὰ μογήσας(Ομήρου Οδύσσεια)
    Ίσως να επιστρέψουμε, σαν τον Οδυσσέα, στον τόπο μας, μια μέρα, τα πάθη μας σαν πάψουν. Αυτό που έχει αφεθεί πίσω, μ' εκείνο που προχώρησε να συναντηθούν, σε μια μυσταγωγία μετάβασης προς το καλό παρόν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Πολλά ερωτήματα , πολλές οι ανησυχίες . Ερωτήματα που πρέπει κάποτε όλοι να απαντήσουμε , αν θέλουμε να πιστέψουμε πως μπορούμε να αλλάξουμε την σελίδα. Δείχνουμε αγαπητή μου , σαν να μην μας απασχολεί τίποτα πέρα του εαυτού μας. Δείχνουμε να μην κάνουμε βήμα μακριά απο την φωλιά του μικρού μας προσωπικού συμφέροντος και δείχνουμε θλιβερά εγωιστές και φτωχοσυγγενείς στο θέμα της ίδιας μας της ζωής. Ούτε την ζωή μας δεν ξέρουμε να υπηρετήσουμε πόσο μάλλον το εμεις, που πανω κάτω θα έχει και μια παραίτηση απο το εγώ. Σας παρακολουθώ, σας διαβάζω και συνεχίζω να σας θαυμάζω. Αυξητικά όση και η λάμψη σας.
    Και που αλλού αληθεια μπορεί κανεις αυτά να τα διαβάσει, τόσο απλά και ήρεμα δοσμένα; Ανθρωπινη λαλιά.
    Πέτρος Κυριακίδης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Πόσα στερητικά -α- μετά την α-συνέχεια... Πόσες απορίες ένεκα αποπροσανατολισμού; Πετάξαμε υπεροπτικά την πυξίδα μας και δεν ξέρουμε να διαβάζουμε τον ήλιο.Και οι παλιοί "ποιητές", στέκουν και αναμένουν, βουβοί προφήτες.
    Πόσο όμορφα δοσμένη και η απορία και η απάντηση, Αννίτα!Ξέρω πως δε θέλεις, αλλά είναι αδύνατον να μην σου καταθέσει κανείς το θαυμασμό του. Και αδύνατο και άδικο!
    Καλή ημέρα σε όλους!
    Γιούλη

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Η ελληνική γλώσσα ήταν η μόνη πολιτισμική μας συνέχεια από καταβολής του λαού μας μέχρι σήμερα.Απο την διχαστική της περιπέτεια δύο αιώνων βγήκε νικήτρια και πολλαπλώς καλύτερη. Αυτό ίσως αποδειχθεί το δεύτερο θαύμα της. Η σημερινή μας γλώσσα είναι χυμώδης άμεση και έχει την αφαιρετική ικανότητα και το παραγωγικό σθένος της Αρχαλιας. το γνωρίζεις γιατί και εμείς το διαβάζυμε στα κείμενα σου , όπου συναντάμε όλα τα παραπάνω. Μας μενει να μλαθουμε να την μιλάμε και να την γράφουμε. Μας μένει ακόμα να απαλλαγούμε από την άρνηση της αρχαίας. Η ελληνική γλώσσα δεν είναι επικοινωνιακό εργαλείο και δεν συγχωρεί την χρησιμοποίηση της σαν εργαλείο. Υπόσκάπτει τα στερεότυπα , εκφέρει συνειρμούς, εμπνέει τον στοχαστή. Και αυτά τα γνωρίζεις και ίσως για αυτό την κυνηγούν/ΚΥΝΗΓΟΎΜΕ.
    πολλά μπράβο σου. Αυτά ούτε λέγονται , ούτε υπάρχουν εύκολα αλλού. Γενικά δεν συζητιούνται.
    ΝΜ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ασυνέχεια, επιλογή για μη συνέχεια. Τραύμα. Δεν είναι εύκολο μόνοι μας να ξεπεράσουμε θέματα που μας έχουν πληγώσει αν δεν ασχοληθούν άνθρωποι ειδικοί και αν δεν αλλάξει η παιδεία μας σε βάθος. Ποιός , που , πότε θα γίνουν αυτά? Μιλάμε κολυμπάμε στα σκατά και στα σκουπίδια, δείτε γύρω σας τι γράφουν οι φυλλάδες, μιλάμε πρέπει να καθαρήσουμε από όλα αυτά. πρώτα να καθαρίσουμε και μετά να χτίσουμε αλλά στα πιο καθαρά. Έχω σιχαθεί από τα τρισβαθά μου την δημοσιογραφία, Είναι όλοι ξεπουλημένοι , λίγοι και στραβοί, μας κάνουν πολύ μεγάλο κακό. Μην ανακατεύεσαι Αννίτα μου.
    Θα κουραστείς.
    Στέλλα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Μια απορία είναι αυτή πες την και ας πέσει χάμω.
    ΚΜ

    ΑπάντησηΔιαγραφή